Implanty chirurgiczne stały się niezbędnymi elementami współczesnej medycyny. Dzięki nim możliwe jest wstawianie sztucznych stawów, wymiana uszkodzonych elementów kręgosłupa, wszczepianie generatorów impulsów w rozrusznikach serca i stymulatorach żołądka, a także leczenie przewlekłego bólu. Z założenia implant powinien być biologicznie obojętny dla organizmu – wymaga się, by dana proteza służyła bezpiecznie przynajmniej przez 20 lat. Wiele materiałów zapewniających stabilność, elastyczność i trwałość implantów jest jednak immunogennych. Reakcje alergiczne na implanty ortopedyczne są dość rzadkie, jednak ze względu na liczbę operacji w krajach rozwiniętych stanowią stosunkowo duży problem.
Najczęstsze alergeny to metale, takie jak nikiel, kobalt i chrom. Notuje się także reakcje na tytan, iryd, platynę, stal nierdzewną, żywice epoksydowe i wiele innych surowców, niekoniecznie metali. Typowymi objawami alergii są: wyprysk, opóźnione gojenie się ran, nawracający wysięk, ból, obrzęk, stan zapalny, zmniejszony zakres ruchu, a nawet poluzowanie implantu, co może upośledzać jego funkcje. Coraz więcej zabiegów chirurgicznych zamyka się za pomocą klejów medycznych, co z kolei może wywoływać pęcherzowe kontaktowe zapalenie skóry. Pacjenci po operacjach kardiologicznych i neurologicznych skarżą się na miejscową wysypkę, ból, obrzęki i stan zapalny w pobliżu implantu.
Złotym standardem jest wykonywanie u osób, które mają być poddane operacji, testów alergicznych obejmujących najczęściej występujące metale. Dzięki temu można zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii, gdyż to ta grupa pacjentów jest najbardziej na nie narażona. Dobrym zwyczajem jest także wywiad, czy pacjent skarżył się w przeszłości na reakcję kontaktową przy noszeniu metalowej biżuterii, pasków zegarka, metalowych elementów spodni itp. Warto zaznaczyć, że opieka alergologa lub dermatologa może znacznie poprawić wyniki leczenia chirurgicznego.
Opracowano na podstawie:
- Świerczyńska-Machura D. i in., Alergia na składowe implantów, Alergia Astma Immunologia. 2004; 9 (3): 128–132.
- Pacheco K.A., Allergy to Surgical Implants, Clinical Reviews in Allergy & Immunology. 2019; 56 (1): 72–85.